پیشگیری از بارداری روشهای مختلفی دارد اما از شایعترین این روش ها، استفاده از قرص های ضدبارداری است. البته این قرص ها مثل تمام داروهای دیگر، در کنار مزایایی که دارند، عوارضی را هم به دنبال دارند. در این مطلب تمام آنچه باید درباره قرص های ضدبارداری، انواع قرص های ضدبارداری، قرص های ضدبارداری مردان، مزایا و عوارض مصرف قرص های ضدبارداری را در این مطلب آورده ایم.
قرص های اورژانسی یا قرص های ضد بارداری
قرص ضدبارداری چیست؟
قرص ضدبارداری می تواند از ایجاد بارداری پیشگیری کند. استفاده از قرص های ضد بارداری یکی از موثرترین و رایج ترین روش ها برای جلوگیری از بارداری می باشد. نرخ عدم موفقیت استفاده از قرص ضد بارداری در صورت استفاده صحیح از آن کمتر از یک درصد می باشد. به هر حال در مورد خانم هایی که دوز قرص های ضدبارداری خود را فراموش می کنند نرخ عدم موفقیت به 8 درصد نیز می رسد. اگر فکر می کنید مصرف روزانه قرص ضد بارداری مشکل است و آن را فراموش می کنید در این صورت می توانید از سایر گزینه های پیشگیری از بارداری مانند استفاده از آمپول، پچ، ایمپلنت یا حلقه های واژینال استفاده کنید. قرص ضد بارداری می تواند مقرون به صرفه باشد. خیلی از قرص های ضد بارداری با قیمت پایین در داروخانه ها وجود دارند.
انواع قرص های ضدبارداری
قرص های ضد بارداری ترکیبی
همه قرص های ضد بارداری توسط متخصصین زنان نسخه می شود. قرص های ضد بارداری ترکیبی یکی از انوع قرص های ضد بارداری هستند که در یک بسته 21 روزه با 21 قرص فعال یا 28 روزه با 21 قرص فعال و 7 قرص غیر فعال می باشد. قرص هایی با دوره های طولانی به نام Seasonique نیز وجود دارند که حاوی 84 قرص فعال و 7 قرص غیر فعال می باشد. این قرص های غیر فعال به خانم ها کمک می کند تا به خاطر بیاورند که چه زمانی باید استفاده از بسته جدید قرص ضد بارداری را آغاز کنند. اگر استفاده از قرص های غیر فعال فراموش شود شانسی برای وقوع بارداری وجود نخواهد داشت. اما استفاده به موقع از قرص های فعال بسیار اهمیت دارد.
قرص های ضد بارداری ترکیبی حاوی دو هورمون پروژسترون و استروژن می باشد در حالی که قرص های غیر ترکیبی تنها حاوی پروژستین می باشد. به طور کلی قرص های ضد بارداری ترکیبی در مقایسه با قرص های ضد بارداری فاقد استروژن اثر بخشی بهتری دارند. قرص های ضد بارداری ترکیبی عمدتا حاوی مقادیر متفاوتی از هورمون ها می باشد.
قرص ضد بارداری
قرص ضدبارداری یاز (یاسمین)
انواع قرص ضد بارداری خارجی مانند قرص ضدبارداری یاسمین Yasmin و یا قرص ضد بارداری یاز Yaz نمونه ای از قرص های ضد بارداری موجود در بازار هستند که حاوی قرص های ضد بارداری ترکیبی می باشند. پریودهای ماهانه همزمان با استفاده از قرص های ضد بارداری ترکیبی اتفاق می افتد. زمانی که خانم ها از قرص های ضد بارداری فصلی استفاده کنند که سیکل طولانی دارد، در این صورت پریودها تنها چهار بار در سال اتفاق خواهد افتاد و یا به طور کلی حذف خواهد شد.
قرص های پیشگیری پروژسترون یا پروژستین
این قرص ها تنها حاوی norethindrone به عنوان ماده فعال می باشد. زمانی که یک بسته از قرص های ضد بارداری حاوی پروژسترون به اتمام رسید شما می توانید بسته دیگری را در روز آینده آغاز کنید. با مصرف قرص های ضد بارداری حاوی پروژسترون ممکن است پریود در هفته چهارم ایجاد شود. هم چنین ممکن است پریودی اتفاق نیفتاده و یا ممکن است لکه بینی هایی در طول ماه ایجاد شود، پریودها سبک تر یا سنگین تر شوند. در هر حال نباید مصرف قرص های ضد بارداری حاوی پروژسترون متوقف شود.
قرص ال دی، معروف ترین قرص پیشگیری از بارداری
قرص ال دی (قرص ld) نوعی قرص ضد بارداری است که به عنوان قرص اورژانسی پس از رابطه جنسی استفاده میشود. از آنجایی که عوارض ال دی بیشتر بر دستگاه گوارش است توصیه می شود قرص را پس از شام و پیش از خواب میل نمایید تا عوارض گوارشی ایجاد نکند. نحوه مصرف این قرص به این صورت است که در هر بسته ۲۱ قرص مشاهده میشود که بایستی اولین قرص را از روز سوم تا پنجم قاعدگی مصرف نمایید. در صورت اتمام خونریزی و یا ادامه خونریزی، در هر دو حال روزانه یک قرص مصرف کنید، تا بسته قرص تمام شود. در زمانی که بسته کاملاً تمام شد تا 7 روز مجاز به مصرف قرص نیستید و باید در روز هشتم بسته جدیدی از قرص را آغاز کنید.
نحوه مصرف: اگر از زمان نزدیکی ١٢ ساعت گذشته باشد ۴ عدد قرص LD وسپس ١٢ ساعت بعد مجددا ٤ عدد قرص مصرف میشود. پس از مصرف قرصها در مقاربتهاى محافظت نشده اگر حامله نشده باشید معمولا باید ٣-٤ روز بعد به مقدار هر چند کم دچار لکهبینى شوید.
عوارض: عوارض قرص ال دی شامل تهوع، استفراغ، سردرد، حساس شدن پستانها، سرگیجه، احتباس مایعات در بدن و خونریزیهای نامنظم میباشد.
همه آنچه باید از قرص لوونورژسترول بدانید
قرص لوونورژسترول (Levonorgestrel) قرص اوژانسی است که نحوه مصرف آن در پیشگیری از بارداری مهم است. لوونوژسترل با افزایش چسبندگی مخاط گردن رحم و ایجاد تغییر در آندومتر (داخلیترین لایهی رحم) مانع باروری و لانه گزینی میگردد. در نظر داشته باشید که این روش یک روش اورژانسی است؛ یعنی شما زمانی باید از این قرص استفاده نمایید که ناخواسته در برابر باردار شدن قرار گرفتهاید، نه اینکه هر بار بی موالات و بی دقت رابطه جنسی برقرار کنید و بلافاصله به روش اورژانسی روی آورید. زیرا عوارض خطرناک قرصهای اورژانسی ضد بارداری را هم باید درنظر داشته باشید.
نحوه مصرف: لوونورژسترول ۲ دوز ۰.۷۵ و ۱.۵ میلیگرمی دارد. اگر دوز ۱.۵ میلیگرمی دارید، همان یک عدد در اولین فرصت کافی است اما اگر دوز ۰.۷۵ میلیگرمی دارید ، هم میتوانید ۲ قرص را با هم خورده و هم میتوانید بین ۲ تا قرص ۰.۷۵ میلیگرمی ۱۲ ساعت فاصله بیندازید.
عوارض: عوارض قرص اورژانسی لوونورژسترول شامل قاعدگی نامنظم، تهوع و استفراغ، سردرد، احساس ناراحتی در پستان، افسردگی، اختلالات پوستی، تغییرات وزن بدن، اولیگومنوره و منوراژی میباشد. ا مصرف این دارو تهوع / استفراغ، شکم درد، خستگی، گیجی، تغییر در خونریزی واژینال، حساسیت پستان، یا سردرد ممکن است رخ دهد. اگر هر یک از این عوارض همچنان ادامه داشتند یا بدتر شدند، به سرعت به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
اگر پزشک دستور داده است که از این دارو استفاده کنید، به یاد داشته باشید که او فایده آن را بیشتر از خطر عوارض جانبی آن در نظر گرفته است. بسیاری از افراد با مصرف این دارو عوارض جانبی جدی ندارند.
اگر عوارض جانبی جدی، از جمله: درد شدید زیر شکم (مخصوصا ۳ تا ۵ هفته پس از مصرف لوونورژسترل)، دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورتی که متوجه هر گونه علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: جوش، خارش / تورم (به خصوص در صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید، تنفس مشکل شدید، فورا تحت مراقبت های پزشکی قرار گیرید.
قرص پیشگیری اورژانسی از بارداری الا
قرص اورژانسی الا (Ella) یک نمونه از انواع قرص اورژانسی ضدبارداری است که باید یک عدد از آن حداکثر تا 5 روز پس از رابطه جنسی حفاظت نشده استفاده شود. سردرد، سرگیجه و حالت تهوع برخی از عوارض مصرف قرص الا میباشد. احتمال تاثیرگذاری قرصهای اورژانسی ضد بارداری بین ۸۴ تا ۸۹ درصد است. آنچه که در اینجا اهمیت دارد زمانبندی درست در مورد نحوه مصرف قرصهای اورژانسی جلوگیری از بارداری است. در واقع این قرصها زمانی بیشترین اثر را دارند که در عرض ۲۴ ساعت پس از رابطه جنسی مصرف شوند.
نحوه مصرف: هرچه زودتر از این قرص استفاده کنید، اثربخشی بیشتری دارد. بنابراین توصیه میشود به منظور جلوگیری از بارداری حداکثر تا 5 روز بعد از داشتن رابطه جنسی مشکوک یک عدد از این قرص مصرف شود.
عوارض: عوارض قرص الا شامل سردرد، درد شکمی، حالت تهوع، قاعدگی دردناک، خستگی، سرگیجه و پریود نامنظم میباشد.
قرص پیشگیری اورژانسی را چطور باید مصرف کرد؟
قرص اورژانسی ضد بارداری حداکثر تا 72 ساعت بعد از برقراری رابطه جنسی کاربرد دارد و اگر شما بخواهید بعد از این زمان از این قرصها استفاده کنید کارایی لازم را نداشته و بهتر است در این مواقع به پزشک مراجعه و از راهنماییهای وی بهرهمند شوید. همانطور که از اسم این قرصها مشخص است این روش پیشگیری از بارداری باید تنها در مواقع اورژانسی استفاده شود چرا که مصرف آنها در کار تخمدان اختلال ایجاد کرده و به نوعی تخمدان را گیج میکند. بنابراین توصیه میشود در سال هیچگاه بیشتر از 1 الی 2 بار از این روش استفاده نشود و تنها زمانی اقدام به مصرف این قرصها شود که واقعا در شرایط اضطراری و اورژانسی قرار داشته باشید. این شرایط شامل پارگی کاندوم و یا عدم توانایی مرد در خارج کردن آلت تناسلی به هنگام انزال و یا قرار داشتن در دوره تخمکگذاری و همزمان داشتن رابطه جنسی حفاظت نشده میباشد.
مزایای استفاده از روش اورژانسی پیشگیری از بارداری
1- می توان بعد از مقاربت از آن استفاده نمود
2- استفاده از آنها آسان است
3- از قرصهای معمولی جلوگیری از بارداری می توان استفاده کرد
4- اشکالی در بارداری های آینده ایجاد نمی کند.
معایب استفاده از روش اورژانسی پیشگیری از بارداری
1- دارای عوارض جانبی مثل تهوع می باشد
2- باید حتما در طی 72 ساعت بعد از مقاربت استفاده شود
3- از بیماریهای عفونی مقاربتی مثل ایدز جلوگیری نمی کند
4- از این روش فقط در موارد اورژانسی و اضطراری باید استفاده شود و نباید به طور دائمی از آن استفاده کرد.
مصرف اولین دوز قرص ها در این روش حتما باید حداکثر در فاصله زمانی 72 ساعت از تماس جنسی مشکوک صورت گیرد. اگر بیش از 72 ساعت از زمان نزدیکی مشکوک نگذشته باشد، داوطلب میتواند با به کار بستن یکی از روشهای زیر از حاملگی ناخواسته جلوگیری نماید:
1- قرصHD ، دو عدد در اولین فرصت و دو عدد 12 ساعت بعد
2- قرصLD، چهار عدد در اولین فرصت و چهار عدد 12 ساعت بعد
3- قرص تریفازیک، 4 عدد قرص سفید در اولین فرصت و چهار عدد قرص سفید 12 ساعت بعد (قرصهای مرحله سوم)
قرص ضدبارداری مردان چیست؟
دانشمندان کشف کردهاند که یک عصاره گیاهی که توسط جنگجویان آفریقایی در تیرهای سمی آنها مورد استفاده قرار میگیرفت، میتواند ماده کلیدی در ساخت یک قرص ضدباروری برای مردان باشد. دانشمندان در تلاش برای ساخت اولین قرص کنترل زاد و ولد برای مردان، کشف کردند که عصاره گیاهی که قبلا توسط جنگجویان و شکارچیان آفریقایی و در تیرهای کمان به عنوان یک ماده که موجب ایست قلبی میشد مورد استفاده قرار میگرفت، میتواند عنصر اصلی در رسیدن به این هدف باشد.
این ماده طبیعی "اوابین"(ouabain) نامیده میشود و در دو گیاه بومی آفریقا به نامهای "acokanthera schimperi" یا "arrow poison tree" و "strophanthus gratus" یافت میشود.
"اوابین" یک ماده سمی است که میتواند باعث آسیب به بافتهای قلب و منجر به مرگ شود، اما هنگامی که در دوزهای بسیار کم استفاده شود، در واقع در داروهای تجویز شده توسط پزشکان به منظور کنترل فشار خون و درمان بیماران پس از حمله قلبی یافت میشود.
محققان در "انجمن شیمی آمریکا" اظهار داشتند که اثبات شده است "اوابین" باروری را در مردان محدود میکند، اما سطوح بالای سمی بودن این ماده، حداقل تا الان آن را برای این منظور نامناسب میکرد.
دانشمندان یک ماده مشابه با "اوابین" با تنوع ترکیب و ساختار مولکولی اندکی متفاوت ایجاد کردهاند که برای تاثیر بر روی پروتئین خاصی در اسپرم طراحی شده است و توانایی شنا کردن آن را کنترل میکند. اگر سلولهای اسپرم قادر به شنا نباشند، نمیتوانند به تخمک برسند و بارور شوند.
گروه تحقیقاتی ترکیب جدید "اوابین" خود را در موشها آزمایش کردند و متوجه شدند که آنها نابارور شدند و همچنین سلامت کلی حیوانات را به خطر نینداخته است. دانشمندان همچنین معتقدند که اثرات این قرص مانند قرصهای ضدبارداری که به طور گسترده توسط زنان استفاده میشود، به طور کامل برگشتپذیر است، چرا که هنگامی که "اوابین" سیستم بدن موشها را ترک کرد، سلولهای جدید اسپرم تحت تاثیر قرار نگرفتند. این قرص کنترل باروری مردان هنوز بر روی انسان آزمایش نشده است، اما تحقیقات جدید یک گام رو به جلو برای ساخت قرصهای پیشگیری از بارداری برای مردان است.
iod
تمام عوارض قرص های ضدبارداری
عوارض گوارشی نظیر تهوع، استفراغ و افزایش وزن به علت احتباس آب در بافت های بدن از عوارض هورمون استروژن موجود در قرص LD است. مصرف قرص LD بر روی سیستم انعقاد خون تاثیر گذاشته و موجب افزایش فاکتورهای انعقادی می شود. بنابراین احتمال خطر ابتلا به سکته های مغزی در افرادی که از این نوع قرص استفاده می کنند، بالا می رود.
بروز سکته های مغزی بر اثر مصرف قرص LD زمانی رخ می دهد که فرد پس از خوردن قرص، مایعات زیادی ننوشد. به عنوان مثال افراد در ماه مبارک رمضان نمی توانند آب زیادی بنوشند بنابراین این خطر در آن ها افزایش می یابد.
با تاثیر هورمون استروژن بر روی سیستم عصبی فرد، احتمال وقوع سردرد در افراد بیشتر شده و تعداد حملات میگرن نیز افزایش می یابد. همچنین مصرف این قرص موجب بروز سردردهای تنشی می شود. افزایش فشارخون نیز از دیگر عوارض قرص LD است که به نوعی هم زمینه ساز شروع پرفشاری خون است و هم در افرادی که فشار خون دارند موجب افزایش آن می شود. زمانی که فشار خون سیستولیک افراد بالای 140 میلی لیتر جیوه باشد توصیه می شود که از مصرف قرص های LD خودداری کنند.
استروژن موجود در قرص های LD احتمال بروز عفونت های واژینال را افزایش می دهد و اختلال در دوره های خونریزی قاعدگی را به دنبال دارد. از دیگر عوارض مربوط به قرص LD افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه و رحم است. همچنین مصرف این قرص باعث بزرگ شدن سینه ها می شود.
استفاده از قرص های LD در مواردی منجر به بروز یرقان و مشکلات کبدی می شود، در مواردی نیز تیره شدن رنگ پوست بر اثر مصرف LD در افراد رخ می دهد.
جزء پروژسترون LD نیز عوارضی مانند افزایش LDL خون، ریفلاکس معده، یبوست، افزایش دمای بدن و ترشح شیر از سینه ها را به دنبال دارد.
قرص های LD با داروهای انعقاد خون کاملا تداخل دارند، قرص ها در داخل کبد دچار فعل و انفعالاتی می شوند که در اصطلاح پزشکی به آن متابولیزه شدن می گویند . این مساله باعث می شود داروهای انعقادی سریع تر دفع شوند و در نتیجه تاثیرشان بر روی بدن بیمار نیز کمتر می شود.
خانم ها بهتر است پیش از مصرف قرص های ضدبارداری حتما با پزشک مشورت کنند تا با گرفتن شرح حال بتواند بهترین تصمیم را برای استفاده یا عدم مصرف قرص های LD را داشته باشند. قطعا با یک دوره مصرف LD فرد دچار عوارض خطرناکی نمی شود و زمانی این قرص می تواند عوارض خطرناکی مانند سرطان یا ناراحتی های کبدی داشته باشد که بدون مشورت با پزشک و به صورت خودسرانه و طولانی مدت این قرص مصرف شود.